zespoły głośnikowe

Zespoły złożone z głośników przeznaczonych do odtwarzania innego zakresu częstotliwości realizuje się najczęściej jako dwudrożne (głośniki nisko-średniotonowy i wysokotonowy) i trójdrożne (głośniki nisko-, średnio- i wysokotonowy). Spotyka się również zespoły złożone z wielu głośników (np. 2 głośników niskotonowych, 8 głośników średniotonowych i 8 głośników wysokotonowych).

Zespół głośników wymaga zasilania każdego z nich sygnałami fonicznymi w paśmie częstotliwości, dla których odtwarzania głośnik został zbudowany. Do rozdzielenia sygnału fonicznego na poszczególne zakresy stosuje się filtry elektryczne (zwrotnice prądowe). Stosowane są różnego rodzaju zwrotnice o nachyleniu charakterystyki 6, 12, 18 i 24 dB/okt.

Teoretycznie powinno się unikać przyjmowania częstotliwości podziału w zakresie częstotliwości średnich, w którym to zakresie słuch ludzki wykazuje największą czułość i precyzję analizy zjawisk dźwiękowych. Pożądane jest więc, aby częstotliwości podziału leżały poza zakresem 800-3000 Hz. W praktyce jednak, uwzględniając parametry głośników oraz inne czynniki, zachodzi konieczność naruszenia tej zasady. Częstotliwość podziału ustala się zazwyczaj w następujących przedziałach częstotliwości:

Wyróżniamy zespoły głośnikowe bierne i czynne.

W zespołach głośnikowych biernych (pasywnych) zwrotnice włączane są pomiędzy wyjściem wzmacniacza a głośnikiem. Zwrotnice te składają się z cewek indukcyjnych, kondensatorów i rezystorów, i zazwyczaj znajdują się we wnętrzu zespołu głośnikowego.

W zespołach głośnikowych czynnych (aktywnych) do zasilania poszczególnych głośników stosuje się oddzielne wzmacniacze. W takich przypadkach filtry są włączone w tor elektroakustyczny przed wzmacniaczami mocy, które łączy się bezpośrednio z głośnikami. Filtry stosowane do tego celu są filtrami aktywnymi, tj. zawierającymi elementy czynne (tranzystory, scalone wzmacniacze operacyjne) oraz niezbędne elementy RC. Filtry, wzmacniacze mocy oraz głośniki znajdują się we wspólnej obudowie.

Aktywne zespoły głośnikowe w porównaniu z ich pasywnymi odpowiednikami posiadają dwie niepodważalne zalety. Nie ma konieczności transportowania sygnału o dużej mocy kablem ze wzmacniacza do głośników, co mogłoby się wiązać ze stratami mocy sygnału i powstawaniem zniekształceń. Integracja głośników i wzmacniaczy pozwala poza tym optymalnie dopasować parametry wzmacniaczy do głośników, uzyskując w ten sposób optymalną jakość brzmienia. M.in. dlatego aktywne zespoły głośnikowe są bardzo często stosowane jako monitory odsłuchowe w studiach i elementy estradowych systemów nagłośnieniowych.

Aby uzyskać jak najlepsze własności zespołu głośnikowego wprowadza się określone asymetrie i elementy dodatkowe. Kształt prostopadłościenny obudowy nie jest akustycznie najlepszy - lepsze własności mają obudowy o kształtach obłych (zbliżonych do kuli lub walca). Spotyka się również zespoły o obudowie piramidalnej. W niektórych zespołach ścianka przednia jest nieco nachylona, dzięki czemu osie główne promieniowania głośników są skierowane nieco ku górze, co jest korzystne, gdy głośnik stoi nisko. Często stosuje się asymetryczne rozmieszczenie głośników, co wpływa na zmniejszenie ostrości rezonansów obudowy. Aby poszerzyć kąt promieniowania fal dźwiękowych głośników średniotonowego i wysokotonowego, umieszcza się je blisko krawędzi obudowy. Zespoły głośnikowe przeznaczone do odsłuchu stereofonicznego powinny być symetryczne względem słuchacza.

Wśród zespołów głośnikowych pewien wyróżniający się rodzaj stanowią złożone z wielu głośników tzw. grupowe źródła dźwięku.