typy systemów nagłośnieniowych

Wśród ogólnie pojmowanych systemów nagłośnieniowych wyróżniamy systemy nagłośnieniowe oraz systemy dogłośnieniowe. Systemy nagłośnieniowe mają na celu zwiększenie natężenia poziomu dźwięku w sali. Natomiast funkcje systemów dogłośnieniowych to:

• zwiększenie zrozumiałości mowy
• zwiększenie czasu pogłosu
• zwiększenie dyfuzyjności
• polepszenie równomierności nagłośnienia

Pod pojęciem "właściwe nagłośnienie" należy rozumieć:

• otrzymanie niewielkich różnic w natężeniu dźwięku o maksymalnie szerokim paśmie częstotliwości dla całej nagłaśnianej przestrzeni
• odpowiednią wartość stosunku akustycznego, czyli stosunku natężenia dźwięku bezpośredniego (z głośników) do natężenia dźwięku przestrzennego (z pogłosu)
• wysoką jakość przekazywania dźwięku za pomocą urządzeń nagłaśniających w celu zachowania naturalnego jego brzmienia; na jakość tę wpływają m.in.: parametry techniczne stosowanych mikrofonów i głośników, parametry techniczne toru reżyserskiego, urządzeń mikserskich oraz wzmacniaczy mocy, czas pogłosu pomieszczenia, powstawanie fal stojących, odbić i ech itp.
• prawidłową lokalizację oryginalnego źródła dźwięku - fala dźwiękowa pochodząca bezpośrednio ze źródła powinna zawsze docierać do słuchacza wcześniej niż fala pochodząca z głośników
• brak sprzężeń akustycznych między mikrofonami i głośnikami - sprzężeń tych można uniknąć stosując mikrofony i głośniki o cechach wybitnie kierunkowych oraz umieszczając mikrofony w strefie cienia akustycznego głośników

Biorąc pod uwagę sposoby rozmieszczenia urządzeń głośnikowych, można wyróżnić poniższe układy nagłaśniania.

Układ centralny - stosowany jest do nagłaśniania sal widowiskowych, audytoriów, sal odczytowych itp.; urządzenia głośnikowe są zlokalizowane w jednej płaszczyźnie w pobliżu miejsca toczącej się akcji scenicznej; osie główne promieniowania kolumn w płaszczyźnie poziomej powinny być skierowane w przybliżeniu po przekątnej sali (sprzyja to prawidłowej lokalizacja oryginalnego źródła dźwięku) oraz odpowiednio nachylone w płaszczyźnie pionowej; gdy widownia posiada balkon można umieścić kolumny jedna nad drugą, przy czym dolne kolumny obsługują parter, górne zaś - wyższe partie widowni.
Centralny układ gwarantuje spójność wrażeń optycznych i akustycznych odbieranych przez słuchacza. Unika się tutaj wzrostu przestrzenności dźwięku spowodowanego różnymi czasami dojścia sygnału od źródła do słuchacza. Ponadto taki układ zapewnia prawidłową lokalizację źródła dźwięku i stosunkowo dobrą zrozumiałość oraz możliwość nagłaśniania w systemie stereofonicznym. Dodatkową zaletą jest także stosunkowo prosta instalacja. Główną wadą tego systemu jest stosunkowo duża nierównomierność nagłaśniania.

Układ decentralny - kolumny głośnikowe są rozmieszczone równomiernie w całej przestrzeni nagłaśnianej, dzięki czemu unika się większych wahań natężenia dźwięku w różnych punktach sali; znaczna ilość głośników jest zwykle instalowana w suficie pomieszczenia; z uwagi na wysokość zawieszenia głośników układ ten jest stosowany w pomieszczeniach niskich i długich oraz w salach o złej akustyce i dużym czasie pogłosu; w przypadku umieszczenia oryginalnego źródła dźwięku w nagłaśnianym pomieszczeniu może wystąpić nieprawidłowa jego lokalizacja, gdyż fala dźwiękowa pochodząca z najbliższego głośnika dobiegnie szybciej do słuchacza niż fala bezpośrednia od źródła oryginalnego; układ stosowany jest w instalacjach przeznaczonych do celów informacyjnych (np. dworce kolejowe, hale sportowe, domy towarowe itp.).

Układ strefowy - głośniki są umieszczone w poszczególnych strefach, na które zostało podzielone całe pomieszczenie, przy czym każdy głośnik ma nagłośnić jedną strefę; między poszczególnymi grupami głośników w strefach wprowadza się odpowiednio dobrane opóźnienia czasowe; strefa położona najdalej od sceny ma największy czas opóźnienia, natomiast przestrzeń znajdująca się w bezpośrednim sąsiedztwie estrady nie podlega na ogół nagłośnieniu albo przeznacza się na nie osobne głośniki przekazujące dźwięk bez opóźnienia czasowego
Układ strefowy stosuje się tam, gdzie nie jest wymagana lokalizacja dźwięku przez słuchacza. Przy stosowaniu tego systemu jest duże niebezpieczeństwo wystąpienia echa. Uniknięcie tego efektu jest możliwe jedynie poprzez zwiększenie wzajemnej odległości między głośnikami, co prowadzi do powstania obszarów nienagłośnionych. System ten stosuje się przeważnie na przestrzeniach otwartych.

Ogólnie ujmując, w zależności od rozmieszczenia głośników wyróżniamy systemy centralne i rozproszone. Tabela zawiera porównanie ich podstawowych cech.