Prof. zw. dr hab. inż. Andrzej Czyżewski

Kierownik Katedry Systemów Multimedialnych

ac

Pokój WETI 733 58-347-13-01 (Sekretariat)

Strona w Wikipedii

Prof. dr hab. inż. Andrzej Czyżewski jest jednym ze znanych polskich naukowców w dziedzinie elektroniki, akustyki, multimediów oraz sztucznej inteligencji. Jego ponad czterdziestoletnia działalność naukowa, dydaktyczna, organizacyjna i wdrożeniowa wywarła istotny wpływ na rozwój nauk technicznych w Polsce, a także znacząco przyczyniła się do umocnienia pozycji polskiej nauki w europejskiej przestrzeni badawczej i innowacyjnej.

Profesor jest autorem lub współautorem blisko 600 publikacji naukowych, w tym ponad 150 artykułów w prestiżowych czasopismach międzynarodowych. Jego prace dotyczą szerokiego spektrum zagadnień – od inżynierii dźwięku i technologii multimedialnych, przez inteligentne systemy transportowe i przetwarzanie mowy, aż po zastosowania sztucznej inteligencji w medycynie, diagnostyce i bezpieczeństwie publicznym. W 1999 roku otrzymał tytuł profesora nauk technicznych, a w 2003 roku został mianowany profesorem zwyczajnym – jako jeden z najmłodszych w historii Politechniki Gdańskiej. Od blisko 35 lat kieruje w Politechnice Gdańskiej zespołem naukowo-dydaktycznym, który obecnie nosi nazwę Katedra Systemów Multimedialnych i skupia ponad 40 pracowników i doktorantów Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki.

Od początku kariery naukowej profesor Czyżewski realizował interdyscyplinarną wizję nauki, łącząc kompetencje inżyniera, badacza, dydaktyka i wynalazcy. Istotą jego pracy jest multitasking naukowy – umiejętność równoczesnego myślenia technicznego, organizacyjnego i strategicznego. W jego działalności widać rzadko spotykaną harmonię między nauką a praktyką, teorią a wdrożeniem. W sposób naturalny łączy świat idei i technologii, co czyni go prawdziwym ucieleśnieniem idei politechniczności w greckim znaczeniu słowa poly-techne – wiele umiejętności.

Był założycielem i przez około 10 lat kierownikiem Studium Doktoranckiego Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki, które wypromowało około 100 doktorów nauk technicznych, w tym 16 osób uzyskało stopień doktora nauk technicznych pod jego opieką promotorską (14 rozpraw zostało wyróżnionych). Jako promotor i opiekun naukowy jest kontynuatorem najlepszych tradycji szkoły inżynierii dźwięku zapoczątkowanej w Gdańsku przez doc. Mariannę Sankiewicz i doc. Gustawa Budzyńskiego. W tematyce tej, z uwzględnieniem różnych zagadnień informatyki i sztucznej inteligencji, wypromował około 350 magistrów i inżynierów, którzy zrealizowali prace dyplomowe pod jego opieką.

Osiągnięcia wynalazcze i innowacyjne, projekty i wdrożenia

Dorobek wynalazczy prof. Andrzeja Czyżewskiego i kierowanego przez niego zespołu jest imponujący i obejmuje ponad 40 zgłoszeń patentowych krajowych i międzynarodowych oraz 6 znaków towarowych, z których ponad 30 uzyskało ochronę prawną. Znaczna część z nich znalazła zastosowanie w praktyce przemysłowej, medycznej i transportowej – poprzez bezpośrednie wdrożenia lub sprzedaż licencji.

Wśród najważniejszych osiągnięć profesora znajdują się zarówno klasyczne konstrukcje elektroniczne (wybrane przykłady, to centrale i bezprzewodowe łącza telefoniczne, światłowodowe sterowanie piszczałkowym instrumentem organowym zbudowanym w Bielskim Domu Muzyki), jak i rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji oraz neurotechnologii. Opracowane przez niego wraz z zespołem urządzenia – od cyfrowych procesorów dźwięku, korektorów mowy, medycznych systemów do badań przesiewowych słuchu i komunikacji z osobami w śpiączce, po inteligentne systemy sterowania ruchem drogowym, inteligentne systemy oświetleniowe, biometryczne zabezpieczenia bankowe czy technologie przewidywania uszkodzeń turbin wiatrowych z użyciem analizy dźwięku i SI – mają wymierne znaczenie społeczne i gospodarcze.

Kierował zespołami badawczymi w ponad 30 projektach, w tym Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, NCN, NCBR oraz pięciu projektami międzynarodowymi w ramach Europejskich Programów Ramowych (FP 5-7). Przykładowo, europejski projekt PRESTOSPACE przyniósł rozwiązania z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego – cyfryzację i poprawę jakości nagrań archiwalnych. Projekt PERFORM dostarczył rozwiązań do automatycznej, ustawicznej diagnozy nasilenia zaburzeń neurologicznych. Zagadnienie to zespół prof. A. Czyżewskiego rozwiązuje m. in. z użyciem opracowanej zaawansowanej technologii inteligentnego pióra biometrycznego. Projekt AddPRIV zaowocował wdrożeniem systemu automatycznej detekcji porzuconego bagażu na włoskim lotnisku Linate. Projekt COPCAMS przyniósł wdrożenie rozwiązania automatycznego zarządzania organizacją parkingów opartego na inteligentnej analizie obrazu. Wynalazki z tym związane były wyróżniane kilkunastoma złotymi medalami brukselskich targów wynalazków i dwukrotnie złotymi medalami Tarów Poznańskich a także otrzymaniem przez prof. A. Czyżewskiego najwyższych wyróżnień z dziedziny wynalazczości, takich jak Krzyż Merite de Invention wręczony mu w brukselskim ratuszu i złoty krzyż i Stowarzyszenia Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów (SPWiR).

Do jego najważniejszych osiągnięć należą m.in.:

• systemy wspomagające terapię mowy i słuchu stosowane w logopedii i audiologii, wdrożone w Polsce i w Europie oraz w kilku krajach azjatyckich, z pomocą których przeprowadzono badania setek tysięcy dzieci szkolnych, nagrodzone Pierwszą Nagrodą Prezesa Rady Ministrów i Nagrodą Ministra Zdrowia,
• inteligentne znaki drogowe i systemy transportowe oparte na sztucznej inteligencji, nagrodzone tytułem Lidera ITS, godłem Teraz Polska oraz Nagrodą Naukową Siemensa,
• biometryczne technologie bankowości elektronicznej, wyróżnione Nagrodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
• rozwiązania z zakresu neurotechnologii i elektrostymulacji mózgu opartej na wczepach wieloelektrodowych, w tym nagrodzone kolejnym godłem Teraz Polska, kolejną Pierwszą Nagrodą Prezesa Rady Ministrów oraz międzynarodową nagrodą medyczną Prix Galien (nazywaną Noblem medycyny i farmacji),
• liczne wdrożenia przemysłowe w sektorach telekomunikacji, energetyki, transportu i medycyny.

W ostatnich latach Profesor Czyżewski opracował także szereg nowatorskich rozwiązań multimedialnych, w tym (wraz z zespołem) natężeniową sondę akustyczną – urządzenie umożliwiające selektywną rejestrację i rozpoznawanie głosów uczestników rozpraw i posiedzeń w czasie rzeczywistym. Jest również współtwórcą projektu CyberOko, umożliwiającego komunikację z pacjentami w stanie minimalnej świadomości, opartego na zaawansowanym śledzeniu wzroku, wykorzystującego sztuczną inteligencję analizie fal mózgowych oraz wynalezionego interfejsu aromatowego. Na tej podstawie powstał certyfikowany produkt medyczny dotowany przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Kierował również projektami związanymi z obronnością. Wcześniej dotyczyło to systemu komunikacji akustycznej z pilotami samolotów szkolno-bojowych (współpraca z Wyższą Szkołą Oficerską Sił Powietrznych w Dęblinie), a latach 2024-25 opracował dla gdyńskich zakładów Radmor rozwiązanie dla potrzeb ochrony słuchu żołnierzy na polu walki.

Szczególne znaczenie w dorobku profesora ma jego kluczowa rola w projekcie INDECT (Intelligent Information System Supporting Observation, Searching and Detection for Security of Citizens in Urban Environment), jednym z największych projektów 7. Programu Ramowego UE. Profesor Czyżewski był jednym z inspiratorów koncepcji projektu oraz jego głównym wykonawcą, kierując kluczowymi zadaniami badawczymi w zakresie analizy danych multimedialnych, dźwięku i obrazu. Rozwiązania te zostały nagrodzone m. in. Złotą Gwiazdą Policji.

W ostatnich latach zajmuje się wdrażaniem sztucznej inteligencji w autorskich rozwiązaniach umożliwiających transkrypcję polskiej mowy lekarskiej, automatyczne protokołowanie rozpraw i posiedzeń oraz jest prekursorem rozwiązań mających na celu poprawę precyzji modeli językowych. Przykładem sukcesu w tej dziedzinie jest wdrożony w postaci produktu cyfrowego system zautomatyzowanego udzielania porad prawnych o nazwie Lex AI. Najnowszym osiągnięciem z dziedziny budowy modeli sztucznej inteligencji jest rozwiązanie pod jego kierunkiem problemu automatycznej interpretacji wyników badań słuchowej odpowiedzi wywoływanej z pnia mózgu.

Przykład współdziałania z innymi uczelniami: związki z Akademią Górniczo-Hutniczą

Związek profesora Andrzeja Czyżewskiego z Akademią Górniczo-Hutniczą jest długotrwały, wielowymiarowy i głęboko zakorzeniony. Już w 1992 roku uzyskał on stopień doktora habilitowanego w AGH (w specjalności wibroakustyka), co symbolicznie związało jego dalszy rozwój naukowy z tą Uczelnią.

W kolejnych latach realizował liczne projekty badawcze we współpracy z naukowcami AGH, w tym projekty INDECT, INSIGMA, INPREDO oraz INZNAK, uczestniczył w konferencjach i wspólnych inicjatywach naukowych, a także aktywnie wspierał rozwój kadry naukowej AGH jako recenzent prac doktorskich i habilitacyjnych.

Szczególne znaczenie w dorobku profesora ma jego kluczowa rola w projekcie INDECT (Intelligent Information System Supporting Observation, Searching and Detection for Security of Citizens in Urban Environment),jednym z największych projektów 7. Programu Ramowego UE. Profesor Czyżewski był jednym z inspiratorów koncepcji projektu oraz jednym z jego głównych wykonawców, kierując kluczowymi zadaniami badawczymi i odpowiadając m.in. za opracowanie metod analizy danych multimedialnych, dźwięku i obrazu oraz ich integracji z systemami bezpieczeństwa publicznego. Projekt INDECT, realizowany w międzynarodowym konsorcjum uczelni i firm technologicznych, był pierwszym tak szerokim europejskim przedsięwzięciem badawczo-rozwojowym w dziedzinie bezpieczeństwa publicznego. Rezultaty tego projektu – w tym systemy wykrywania zagrożeń w przestrzeni miejskiej czy automatycznej analizy sytuacji akustycznych – do dziś wyznaczają kierunki badań w dziedzinie ochrony infrastruktury krytycznej i bezpieczeństwa obywateli. W okresach wcześniejszym i późniejszym kierował również zespołem wykonawców w ramach czterech wspomnianych wcześniej innych Programów Ramowych UE. W AGH był zatrudniany ponadto jako wykonawca wysokobudżetowego projektu POIG w ramach projektu INSIGMA (NCBR).

Kierował wdrożonym projektem POIR INZNAK – Inteligentne znaki drogowe do adaptacyjnego sterowania ruchem drogowym, w którym aktywnie uczestniczył zespół AGH, wcześniej był kluczowym partnerem w projekcie INPREDO realizowanym przez AGH dla GDDKiA. Do wspólnego dorobku PG i AGH należy zaliczyć także uczestnictwo zespołów AGH i zespołu prof. Czyżewskiego w projekcie Mayday Euro 2012 w gdańskim centrum obliczeniowym TASK.

Współorganizował w murach Uczelni AGH sześć edycji międzynarodowych konferencji naukowych MCSS (Multimedia Communications, Services and Security), które zaowocowały wydaniem przez Springera pięciu książek we współautorstwie z prof. Andrzejem Dziechem.

Pracował również w krakowskim Cyfronecie, kierując opracowaniem modułu obliczeniowego Akustyka w ramach projektu PL-GRID2. Do dziś realizuje tam obliczenia naukowe, a jednym z rezultatów tej współpracy jest artykuł opublikowany w czasopiśmie Scientific Data (2025), z podwójną afiliacją: Politechniki Gdańskiej i Cyfronetu AGH.

Co istotne, prof. Czyżewski w istotny sposób wspierał rozwój kadry naukowej AGH, pełniąc funkcję recenzenta prac doktorskich i wniosków habilitacyjnych pracowników tej Uczelni, co świadczy o uznaniu jego kompetencji i autorytetu w krakowskim środowisku akademickim.

Jego długotrwała współpraca z zespołami AGH ma wymiar nie tylko projektowy, lecz także symboliczny – łączy tradycję krakowskiej szkoły nauk technicznych z gdańską szkołą multimediów i sztucznej inteligencji, tworząc wspólną przestrzeń innowacji w dziedzinie dźwięku, bezpieczeństwa i technologii zorientowanych szczególnie wyraźnie na służenie ludziom.

Oddziaływanie na gospodarkę i społeczeństwo

Dorobek profesora ma nie tylko fundamentalne znaczenie naukowe, lecz także istotne znaczenie społeczne. Jego rozwiązania są wykorzystywane w praktyce przemysłowej, medycznej, edukacyjnej, administracyjnej i finansowej, przyczyniając się do poprawy jakości życia obywateli, bezpieczeństwa publicznego i efektywności gospodarki.

Jego prace z zakresu akustyki i mowy przyniosły przełom w terapii jąkania, zaburzeń słuchu i komunikacji, a urządzenia opracowane w jego zespole – jak CyberOko – otworzyły nowe możliwości komunikacji z pacjentami w śpiączce. Jako badacz i konstruktor kieruje się przekonaniem, że technologia powinna służyć człowiekowi, a każda innowacja musi mieć wymiar etyczny i społeczny. Zostało to docenione m. in. przez widzów TVP1, którzy wybrali go Wynalazcą Roku 2013.

Profesor jest także aktywnym popularyzatorem nauki, promotorem młodych talentów oraz inicjatorem projektów łączących świat nauki i przemysłu. Od lat współorganizuje konkursy dla młodzieży technicznej, wspiera szkoły średnie i inicjatywy edukacyjne (m.in. ogólnopolski konkurs Primus Inter Pares).

Jego osiągnięcia zostały wielokrotnie docenione. Od około 30 lat corocznie otrzymuje Pierwszą Nagrodę Rektora PG, a w 2020 r. otrzymał tytuł pierwszej Osobowości Politechniki Gdańskiej. Jest laureatem Nagrody Naukowej Miasta Gdańska (nazywanej Gdańskim Noblem). Jego dokonania zostały wyróżnione dwukrotnie Nagrodą Prezesa Rady Ministrów, Nagrodą Naukową Siemensa, tytułem Lidera Inteligentnych Systemów Transportowych oraz Lidera Teleinformatyki, nagrodą PARP/NCBR Polski Produkt Przyszłości oraz dwukrotnie godłem Teraz Polska.

Towarzystwo naukowe Audio Engineering Society uhonorowało go tytułem Fellow, jest również członkiem-seniorem Rough Set Society (w efekcie jego aktywności na polu soft computingu), European Association of Biometrics (w związku ze współpracą z sektorem bankowym w przedmiocie uwierzytelnienia biometrycznego) i członkiem Acoustical Society of America oraz IEEE.

Uzyskanie przez niego licznych wyników praktycznych wiązało się z potrzebą rozwiązywania trudnej do oszacowania liczby problemów naukowych. O sukcesie w tej sferze świadczy duża liczba jego publikacji, dzięki którym od wielu lat jego nazwisko znajduje się na liście 2% najbardziej wpływowych naukowców świata publikowanej przez Uniwersytet Stanforda.

Jest odznaczony Złotym Krzyżem zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zainteresowania pozazawodowe

Turystyka rowerowa, pływanie, rejsy morskie, literatura historyczna i podróżnicza.